Η ιστορία και ο πολιτισμός στο νησάκι της Σπιναλόγκας έγιναν ένα με το ανθρώπινο δράμα στο πέρασμα των χρόνων. Στο μικρό αυτό νησί είναι χαραγμένη η ιστορία της αρχαίας Ελλάδας, ως φυσικό φρούριο της αρχαίας Ολούς, των Σαρακηνών, ως ορμητήριο των πειρατών τους, ως φρούριο των Ενετών, των Τούρκων, ως οικισμός και των σύγχρονων Ελλήνων, ως τόπος κατοικίας ή καλύτερα εξορίας χανσενικών (λεπρών) μέχρι το 1957.

Η φυσική ομορφιά της περιοχής και τα κτίσματα που σώζονται στο πέρασμα των χρόνων, συνθέτουν ένα περιβάλλον συγκλονιστικό. Το νησί της Σπιναλόγκα και η ιστορία της, αποτέλεσε το σκηνικό που ενέπνευσε τη Victoria Hislop και στο οποίο διαδραματίζεται το παγκόσμιο “The Island”.

Η Κριτσά είναι χωριό μόλις 10 χλμ έξω από τον Άγιο Νικόλαο, με έντονο παραδοσιακό χαρακτήρα. Είναι από τα παλαιότερα χωριά του νησιού και οι ντόπιοι έχουν καταφέρει να διατηρήσουν σε μεγάλο βαθμό την παλιά αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της.

Ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Λατούς, επιβεβαιώνει, ότι από τα Μινωικά ακόμα χρόνια το μέρος γνώριζε ιδιαίτερη ανάπτυξη. Με το πέρασμα των χρόνων η ανάπτυξη αυτή συνεχίστηκε και η Κριτσά έγινε το μεγαλύτερο χωριό της Κρήτης σε όλο το Μεσαίωνα.

Στη σύγχρονη εποχή, η υφαντική τέχνη γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση στην Κριτσά, με αποτέλεσμα τα υφαντά του χωριού να την κάνουν γνωστή σε όλο τον κόσμο. Υφαντά από την Κριτσά κοσμούν όλα τα παραδοσιακά σπίτια της Κρήτης και αποτελούν ένα υπέροχο και μοναδικό δώρο για συγγενείς και φίλους αυτών που την επισκέπτονται.

Η Ελούντα είναι ένας δημοφιλέστατος παραθαλάσσιος τουριστικός προορισμός, ο οποίος συνδυάζει τη γραφικότητα ενός ψαροχωριού της Κρήτης με τα δεκάδες θέρετρα πολυτελείας κατά μήκος των ακτών του.

Έγινε ιδιαίτερα γνωστή από την δημοφιλή τηλεοπτική σειρά του BBC στη δεκαετία του 1970 «Ποιος πληρώνει το βαρκάρη», καθώς και από το μυθιστόρημα της Belinda Jones “Out of the Blue”. Ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Ολούς και οι παρακείμενες αλικές αποτελούν το συνδετικό κρίκο του παρελθόντος με το σήμερα.

Ο Άγιος Νικόλαος είναι η πρωτεύουσα του νομού Λασιθίου και είναι σίγουρα μια διαφορετική και ιδιαίτερη πόλη. Η έντονη τουριστική ανάπτυξη δεν έχει επηρεάσει στο παραμικρό την ησυχία της πόλης. Ο πολιτισμός, η παράδοση, η φυσική ομορφιά, τα ειδυλλιακά τοπία, οι υπέροχες παραλίες και η σύγχρονη ζωή συνυπάρχουν με απόλυτη αρμονία.

Σήμα κατατεθέν της πόλης αποτελεί η λίμνη της πόλης. Πρόκειται για μια πρώην γλυκιά λίμνη, η οποία συνοδεύεται από διάφορους μύθους (όπως ότι είναι κρατήρας ηφαιστείου ή ότι δεν έχει πάτο). Επιστημονικές έρευνες, σε κάποιες από τις οποίες έλαβε μέρος και ο πασίγνωστος Ζακ Υβ Κουστώ, κατέρριψαν αυτούς τους μύθους και τη «μαγεία» τους. Σίγουρα όμως δεν άλλαξαν σε τίποτα τη μοναδική ομορφιά της, της θέα της και τις αλησμόνητες στιγμές χαλάρωσης που προσφέρει.